Migratie en trafiek van personen en goederen

De inspanningen in de aanpak van de migratiecrisis worden voortgezet.
In dat kader blijft de strijd tegen mensensmokkelaars een prioriteit. In 2019 hebben de algemene directies bestuurlijke politie (DGA) en gerechtelijke politie (DGJ) hun samenwerking opgedreven.
De strijd tegen drugshandel gaat door met, in het bijzonder, de inbeslagname van meer dan 52 ton cocaïne en de ontmanteling van 10 clandestiene labo's

Eerste hoofdcommissaris André Desenfants

De veiligheidsuitdaging in verband met de migratiestromen heeft eveneens een sterke stempel gedrukt op de activiteit van onze eerstelijnsdirecties.”

"In 2019 zag de Algemene directie bestuurlijke politie (DGA) de activiteit in haast al haar bevoegdheidsgebieden toenemen. Zo was er bijvoorbeeld de stijging van het aantal openbare veiligheidsopdrachten, van het aantal uit te voeren grenscontroles en van de activiteit in verband met de verkeersveiligheid. Dit jaar werd ook gekenmerkt door de geslaagde integratie van de leden van de veiligheidskorpsen bij de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie in de Directie beveiliging (DAB).

De veiligheidsuitdaging in verband met de migratiestromen heeft eveneens een sterke stempel gedrukt op de activiteit van onze eerstelijnsdirecties. De versnelde introductie van de nieuwe technologieën in onze processen kan ten slotte als een succesfactor van ons werk worden beschouwd."

Eerste hoofdcommissaris André Desenfants
Directeur-generaal van de bestuurlijke politie

Onderschepping van vreemdelingen in onregelmatig verblijf

Geregeld onderscheppen de politiediensten personen in onregelmatig verblijf. Het gaat om mensen van wie bij een controle het vermoeden bestaat dat zij niet voldoen aan de voorwaarden om legaal op het Belgisch grondgebied te verblijven of zich hier te verplaatsen. De Dienst Vreemdelingenzaken bepaalt op basis van verschillende criteria of een vreemdeling in onregelmatig verblijf ook een ‘transmigrant’ is. Dit zijn voornamelijk personen die heimelijk proberen in het Verenigd Koninkrijk te geraken. Sinds 2016 volgt een specifieke dienst binnen de Directie van de operaties inzake bestuurlijke politie (DAO/Migratie) dit fenomeen op.

Onderschepping van vreemdelingen in onregelmatig verblijf

Beheer van de grenzen

Grenscontroles door de Luchtvaartpolitie (LPA) op de luchthavens

Passagiers van buiten de Schengenzone worden aan een grenscontrole onderworpen. Wanneer er aan de grenscontrolepost of ‘box’ een probleem opduikt (de binnenkomstvoorwaarden zijn niet vervuld, een seining, verder nazicht van een document is nodig …), dan wordt deze passagier doorgestuurd naar de tweede lijn voor verdere controle. Op die manier wordt de passagiersstroom aan de controlepost niet onderbroken of opgehouden.

Wanneer een passagier niet aan de binnenkomstvoorwaarden voldoet, dan moet er contact opgenomen worden met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) die een beslissing neemt. Dit kan gaan van het afleveren van een visum, een bijzonder doorlaatbewijs … tot een weigering. In dit laatste geval moet de passagier terugkeren naar de luchthaven van herkomst.

Grenscontroles	2018	2019
In tweede lijn gecontroleerde passagiers	39 185	41 939
Verslagen aan de Dienst Vreemdelingenzaken	7 054	7 560
Weigeringen	2 940	3 026

Er wordt een dossier opgesteld bij elke vaststelling van een vals, vervalst, geseind document, imposter of frauduleus gebruikt document. Per dossier kunnen er meerdere documenten in beslag genomen worden (bijvoorbeeld vals paspoort, vals rijbewijs, valse identiteitskaart …).

Valse en vervalste identiteitsdocumenten	2018	2019
Dossiers	3 648	3 645
In beslag genomen documenten	1 637	2 002
Imposters*	249	465
Valse documenten**	620	863
Vervalste documenten***	768	667

* Een imposter gebruikt een authentiek en geldig document voor frauduleuze doeleinden (doorgaans op basis van zijn uiterlijk).
** Een vals document is volledig nagemaakt.
*** Een vervalst document is een origineel document waarin wijzigingen zijn aangebracht. Bijvoorbeeld een foto op een identiteitsdocument, een datum op een visum, een nieuwe identiteitspagina in een bestaand paspoort.

EU-burgers die van/naar een niet-Schengenland reizen, kunnen op Brussels Airport hun identiteit digitaal laten controleren aan een geautomatiseerde grenscontrolepost of e-gate.

e-gates	2018	2019
Aantal e-gates	24	24
Controles	3 142 108	3 047 019

Illegale migratie – bijdrage van de Luchtvaartpolitie (LPA)

Verwijderingen	2018	2019
Terugdrijvingen*	2 399	2 377
Repatriëringen**	3 509	3 119

*Terugdrijving: wanneer iemand zich aan de grens aanbiedt, maar niet in orde is met zijn papieren, mag deze persoon de grens niet oversteken en moet hij/zij worden ‘teruggedreven’ naar het land waar hij/zij vandaan komt.
**Repatriëring: wanneer iemand illegaal op het grondgebied wordt aangetroffen, moet deze persoon naar zijn/haar land van herkomst of naar het laatste land waar hij/zij is doorgekomen, worden ‘gerepatrieerd’.

Grenscontroles door de Spoorwegpolitie (SPC) in Brussel-Zuid (Eurostar)

Onderschepte personen in illegaal verblijf	2018	2019
Aantal personen	186	130

Toezicht op internationale treinen (Parijs, Amsterdam ...) door de Spoorwegpolitie (SPC)

Vaststellingen	2018	2019
Gecontroleerde treinen	374	250
Processen-verbaal	143	89
Gerechtelijke aanhoudingen	79	30
(Gerechtelijke) terbeschikkingstellingen	4	2
Bestuurlijke aanhoudingen	63	58

Grenscontroles door de Scheepvaartpolitie (SPN) in de zeehavens

Grenscontroles	2018	2019
Administratief gecontroleerde zeelieden	634 178	651 341
Fysiek gecontroleerde passagiers	457 111	522 617
Toegekende individuele visa	4 347	4 953
Aangetroffen gesmokkelde personen	28	71

Migratie en mensensmokkel – bijdrage van de Scheepvaartpolitie (SPN)

Personnes interceptées en séjour illégal : 2 951 — Onderschepte personen in illegaal verblijf

	2018	2019
Door SPN onderschepte personen in illegaal verblijf *	4 256	2 951
door middel van de CO2-detector	901	573
dankzij de honden die worden ingezet bij immigratiecontroles	1 457	1 497
Gerechtelijke aanhoudingen **	3	15
Gerichte acties	216	215

* totaal reguliere werking en gerichte acties
** bevestigd door magistraat) in het kader van illegale migratie (mensensmokkel en transmigratie)

Nationale en internationale samenwerking loont!

De Scheepvaartpolitie (SPN) werkt in de strijd tegen de transmigratie samen met diverse partners. Een mooi voorbeeld hiervan is de noodoproep die begin december via Whatsapp bij de noodcentrale (CIC) van West-Vlaanderen terechtkwam.

Twee transmigranten zaten ‘ergens’ in een ruimte verstopt en ze hadden het koud. Onmiddellijk na de oproep werd met behulp van het havenbedrijf alle scheepvaartverkeer in Zeebrugge gestopt. Alle beschikbare ploegen werden ingeschakeld om te zoeken naar een spreekwoordelijke speld in een hooiberg. SPN heeft via telefoniegegevens een accurate plaatsbepaling van de noodoproep kunnen achterhalen om gerichter te kunnen zoeken. Intussen analyseerden collega’s de Whatsapp-berichten en de camerabeelden van het vrachtverkeer richting zeehaven. Door alle stukjes van de puzzel samen te leggen, en na vijf uur speurwerk, werden de twee transmigranten in een transport van voertuigen aangetroffen.

Deze zoekactie is een mooi staaltje van geïntegreerde werking door gemotiveerde medewerkers, in casu van SPN, de UK Border Force, de Communicatie- en informatiedienst van het arrondissement West-Vlaanderen (SICAD), de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) West-Vlaanderen en de National Technical Support Unit (NTSU) van de speciale eenheden van de Federale Politie.

Frontex

De Frontex-opdrachten betreffen controleopdrachten aan de buitengrenzen van de Europese Unie.

Bijdrage aan de Frontex-opdrachten (met name aan de internationale joint operations) in aantal gepresteerde uren:

Heures prestées : 21 091 — Gepresteerde uren

Deelname aan Frontexmissies (met name aan de internationale joint operations)	2018	2019
Spoorwegpolitie	575	1 175
Scheepvaartpolitie	5 031	5 955
Luchtvaartpolitie	8 505	10 967
Wegpolitie	280	1 108
Directie van de operaties inzake bestuurlijke politie	2 027	1 886
Totaal	16 418	21 091 (+28%)

Mensenhandel en mensensmokkel

In het kader van de bestrijding van mensensmokkel en mensenhandel hebben de speurders van de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) 191 364,04 uren gepresteerd, hetzij 7 % van de federale onderzoekscapaciteit.

In 2019 zijn er door de Federale Gerechtelijke Politie:

212 nieuwe onderzoeken mensensmokkel,
134 nieuwe dossiers seksuele exploitatie,
48 nieuwe dossiers economische exploitatie opgestart.

MEDUSA bundelt krachten tegen mensensmokkel

Het voorbije jaar hebben diverse entiteiten van de Federale Politie de krachten gebundeld in het project MEDUSA. Bijzonder aan dit project is de samenwerking tussen entiteiten uit de bestuurlijke (DGA) en gerechtelijke pijler (DGJ).

In december vond bijvoorbeeld een actieweek plaats waarin het team migratie van de Directie bestuurlijke operaties (DGA/DAO) en het team Mensensmokkel/Mensenhandel van de Directie Serious Organised Crime (DGJ/DJSOC) het voortouw namen. Liefst 1 016 medewerkers in verschillende gerechtelijke arrondissementen presteerden in totaal 5 118 uren in de strijd tegen mensensmokkel. Hierbij werden 125 transmigranten onderschept. Twee mensensmokkelaars werden op heterdaad betrapt.

MEDUSA bundelt krachten tegen mensensmokkel

Drugshandel

In de strijd tegen drugs hebben de onderzoekers van de Federale Gerechtelijke Politie 428 756,32 uren gepresteerd, hetzij 15,9 % van de onderzoekscapaciteit.

Een uitdaging die we niet uit de weg gaan.

Terrorisme verdiende de voorbije jaren zeer terecht heel veel aandacht. De inspanningen van iedereen op dat vlak waren meer dan lovenswaardig. Deze extra inspanningen kwamen de aanpak van de andere fenomenen helaas niet ten goede. Ze kwamen duidelijk de internationaal georganiseerde criminele bendes ten goede, meer in het bijzonder de internationale cocaïnetrafikanten die zich zo fundamenteel aan het verrijken zijn, dat het zonder meer maatschappij-ontwrichtend is.

Het droevige record aan inbeslagnames wereldwijd, in één van onze havens, staat garant voor wat ik hier naar voren breng. 62 ton cocaïne. In één haven. Op één jaar. Onversneden meer dan 3 miljard euro waard. Dit fenomeen schreeuwde om een gedegen aanpak. Weldoordacht, planmatig en met bijzondere aandacht voor alle gelinkte fenomenen zoals het witwassen van al dat geld of, misschien erger, de ontstane geweldspiraal waarvan de granaataanslagen en de geweerschoten midden in een dichtbewoonde stad de illustratie zijn. Net zoals we het terrorisme met behoorlijk succes aanpakten, blijven we ijveren om ook dit fenomeen samen met onze partners aan te pakken. De nu al gekende resultaten laten alvast het positieve verhopen. Het wordt een bijzondere uitdaging die we niet uit de weg gaan maar met zijn allen terdege zullen aanpakken."

Hoofdcommissaris Eric Snoeck
Directeur-generaal a.i. van de Federale Gerechtelijke Politie

‘Etoile’ versus drugstoerisme

De acties Etoile zijn een samenwerking tussen de Federale Politie, de Lokale Politie en de Algemene Administratie Douane en Accijnzen waarbij de focus ligt op drugstrafiek en in het bijzonder het drugstoerisme in de grensstreken.

In 2019 hebben politie en douane, gedurende 5 periodes van actiedagen, 9 075 personen en meer dan 7 200 voertuigen gecontroleerd. Ook 28 lowcostbussen en 78 treinen werden gecontroleerd. In totaal werden 75 personen aangehouden, alsook 63 voertuigen en 51 wapens in beslag genomen.

In beslag genomen drugs in het kader van de actie ‘Etoile’	2018	2019
Marihuana	12,5 kg	39,5 kg
Hasjiesj	8 kg	1 kg
Heroïne	5 kg	0,2 kg
Cocaïne	2,5 kg	4,8 kg
Amfetamine	1,5 kg	0,4 kg
XTC	2 019 pillen	1 168 pillen

Mooie drugsvangst door de Luchtvaartpolitie

Eind maart krijgt de Luchtvaartpolitie (LPA) van Gosselies informatie van de Italiaanse politie over een mogelijk vertrek naar Gran Canaria van twee passagiers die in het bezit van drugs zouden zijn. De politie-inspecteurs nemen hen mee en ontdekken in de bagage van de eerste passagier zes pakketten cocaïne van in totaal 6,586 kg en een pakket met 740 gram heroïne. De bagage van de tweede passagier bevat geen drugs, maar tijdens een scan in het ziekenhuis worden 77 bolletjes in zijn buik aangetroffen.

Dankzij een goede samenwerking worden de twee dossiers overgenomen door de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) van Charleroi die het onderzoek voortzet.

Synthetische drugs

In 2019 hebben de politiediensten 19 productiesites ontdekt. Drie locaties waren uitgerust om metamfetamines te produceren. Opmerkelijk is dat in 2019 geen enkel MDMA-labo is aangetroffen maar uitsluitend conversielabo’s (voor de omzetting van pre-precursoren naar precursoren) en amfetaminelabo’s.

Productie van synthetische drugs

Synthetische drugsproductie:

Amfetamines: 9 inbeslagnames voor een totaal van 1 022 kg
XTC: 106 inbeslagnames met een totaal van 324 615 pillen
Ketamine: 8 inbeslagnames voor 170 kg
MDMA: 1 inbeslagname van 203 kg
Metamfetamines: 7 inbeslagnames voor een totaal van 25 kg

Cannabisplantages

In totaal werd een 1000-tal cannabisplantages ontmanteld. Er zijn minder grootschalige plantages (met een capaciteit van ongeveer 400 000 planten) aangetroffen: 229 tegenover 239 in 2018. Voorts merken we dat de plantages steeds professioneler worden opgezet, met nieuwe materialen en technieken.

46 inbeslagnames leverden in totaal een oogst van 840 kg marihuana op. Bij 8 acties nam de Federale Politie 52 kg hasjiesj in beslag.

Cocaïnetrafiek

De zeehavens zijn schakels in de cocaïnetrafiek vanuit Zuid-Amerika naar West-Europa. De Federale Politie investeert meer en meer in de aanpak van de cocaïnetrafiek door samenwerking met de politiediensten van de bron- en transitlanden in Zuid-Amerika (Colombia, Brazilië …).

	2018	2019
Hoeveelheid in beslag genomen cocaïne in de Belgische zeehavens	52,8 t	64 t
waarvan in de haven van Antwerpen	49,8 t	62 t
Hoeveelheid in Zuid-Amerika in beslag genomen cocaïne bestemd voor de haven van Antwerpen	53 t	77 t
Aantal inbeslagnemingen in de havens	98	118
waarvan in de haven van Antwerpen	91	110
Aantal inbeslagnemingen in Zuid-Amerika bestemd voor de haven van Antwerpen	91	107
Schatting van de straatwaarde van de inbeslagnemingen in België	2 640 000 000 €	3 200 000 000 €

waarde van de drugs 3 200 000 000 euros / 64 ton

Actie op het spoor in samenwerking met de douane

In november vond er een treinactie plaats van de Spoorwegpolitie (SPC) in samenwerking met de douane van de Antwerpse haven. De controleactie was vooral gericht op de internationale treinen op het traject Antwerpen – Noorderkempen – Breda omdat deze verbinding goed in de markt ligt bij drugskoeriers. De controles vonden plaats door telkens twee gemengde teams, waarbij het ene team vooraan in de trein startte en het andere achteraan. Voorts deed de stille drugshond zijn werk.

In totaal troffen de teams 7 personen aan in het bezit van verdovende middelen, voornamelijk gebruikershoeveelheden cannabis en amfetamines. Eén verdachte had een grotere hoeveelheid diverse drugs op zak. Deze actie is een toonbeeld van de vlotte samenwerking met de douane, in het bijzonder de hondenteams, die bovendien tot een mooi resultaat heeft geleid.

Strijd tegen afvalzwendel: samen met inspectiediensten voor meer slagkracht

In 2019 werden 5 nieuwe dossiers opgestart rond de problematiek van afgedankte voertuigen/wrakken, illegale garageactiviteiten, opslag en diverse overtredingen tegen de milieuwetgeving. Daarbovenop tellen we 6 nieuwe dossiers rond illegale textielopslag en dito verwerking. In het kader van de bestrijding van deze vormen van illegale economie levert de Federale Politie ook steun en expertise aan de lokale politiezones.

De acties in dit domein verlopen altijd in een multidisciplinaire context, in samenwerking met onder andere de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, de Federale Overheidsdienst Economie, de Federale Overheidsdienst Financiën, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), milieu-inspectie of milieu-ambtenaar, stedenbouw, het arbeidsauditoraat enzovoort. Deze gezamenlijke aanpak door politie- en inspectiediensten staat garant voor meer efficiëntie en slagkracht.