










Informatie-uitwisseling
- 583 974 internationale berichten en signalementen gekanaliseerd.
- Primeur op de luchthaven: ‘hit’ dankzij vingerafdruk.
- 3 miljoen oproepen via de noodcentrales beantwoord.
Internationale informatie-uitwisseling: Single Point of Operational Contact
Het Single Point of Operational Contact (SPOC) van de Federale Politie is het zenuwcentrum van de internationale uitwisseling van politionele informatie en van de internationale signaleringen voor ons land.
Het SPOC behandelt alle berichten van en naar buitenlandse politiediensten, zowel in het raam van onderzoeken als in het kader van openbare orde en veiligheid. Ook alle internationale signaleringen verlopen via deze dienst, of het nu gaat om personen die gezocht worden door Belgische of buitenlandse politiediensten of om signalementen van vermiste personen, van gestolen voertuigen, of verzoeken aan buitenlandse collega’s om een bepaalde persoon te controleren of te lokaliseren. Al deze communicaties gebeuren via beveiligde communicatiekanalen, zoals het SIENA-kanaal van Europol of de Interpol 24/7-applicatie.
Het SPOC, meer dan 100 personen, staat de klok rond en 7 dagen op 7 ten dienste van buitenlandse politiediensten die een verzoek hebben voor hun Belgische collega’s of omgekeerd. Naast het hoofdkantoor in Brussel bestaat het SPOC ook uit drie gemeenschappelijke politie- en douanecentra in Doornik, Luxemburg en Kerkrade (NL). In die centra wordt informatie uitgewisseld die betrekking heeft op de politiesamenwerking in de grensstreek.
In 2022 verwerkte het SPOC in totaal 583 974 berichten (via Interpol, Europol, Schengen, verbindingsofficieren), komende van of bestemd voor Belgische politiediensten.
Het aantal SIENA-berichten (Secure Information Exchange Network Application, een tool van Europol om operationele informatie uit te wisselen) steeg dit jaar opnieuw met 36,7% ten opzichte van vorig jaar: 83 074 tegenover 60 770 in 2021.
De uitwisseling van informatie betreft operationele berichten (in het raam van onderzoeksdossiers, maatregelen met betrekking tot personen of voertuigen enz.) die het SPOC registreert en verwerkt via Interpol, Europol, de verbindingsofficieren, de Belgische of buitenlandse politiediensten enz.
Er is steeds meer infodeling rond georganiseerde criminaliteit. Van voortvluchtige criminelen op de Most Wanted-lijst van de Federale Politie die in het buitenland kunnen worden aangehouden, over informatiegaring rond een buitenlandse verdachte in een Belgisch drugsdossier, tot het ontmantelen van een internationale wapentrafiek – het SPOC vormt telkens een cruciale schakel.
Grensoverschrijdende fenomenen
Top 5 van de behandelde misdrijven die tot de bevoegdheid van Europol behoren en waarover het SPOC informatie uitwisselde:
2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
---|---|---|---|---|
1. | Illegale drugshandel | Diefstal en zware diefstal | Diefstal en zware diefstal | Illegale drugshandel |
2. | Diefstal en zware diefstal | Illegale drugshandel | Illegale drugshandel | Diefstal en zware diefstal |
3. | Fraude en oplichting | Fraude en oplichting | Fraude en oplichting | Fraude en oplichting |
4. | Illegale immigratie | Witwassen | Witwassen | Witwassen |
5. | Autocriminaliteit | Illegale immigratie | Illegale immigratie | Illegale immigratie |
Internationale signaleringen
België signaleerde 9486 personen in het SIS. Daarnaast werden er op het Belgisch grondgebied 11 446 ‘hits’ op buitenlandse SIS-signaleringen opgetekend.
2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
---|---|---|---|---|---|
SIS* | 6818 | 7596 | 9227 | 6530 | 9486 |
Interpol** | 1828 | 2028 | 2927 | 2438 | 2178 |
Totaal | 8646 | 9624 | 12 154 | 8968 | 11 664 |
* SIS: Schengen Information System. Systeem dat internationale signaleringen in de Schengenzone verspreidt.
** Interpol: laat toe internationale signaleringen (diffusions of notices) buiten de Schengenzone te verspreiden.
De internationale signaleringen zijn een bijzondere vorm van informatie-uitwisseling: de signalerende politiedienst stuurt informatie door, maar vraagt tegelijk dat er een maatregel wordt genomen in zijn eigen belang. De belangrijkste maatregelen die gepaard kunnen gaan met een internationale signalering zijn de volgende:
- de aanhouding van een persoon;
- de weigering van de toegang tot of het verblijf op het grondgebied;
- de opsporing en/of bescherming van een vermiste persoon;
- de opsporing met het oog op een gerechtelijke procedure;
- de specifieke of discrete controle met of zonder onmiddellijk contact met het SPOC;
- de inbeslagname.
Deze signaleringen gebeuren momenteel nog steeds manueel. Signaleringen in het Schengen Information System (SIS) met het oog op een ‘inbeslagname’ gebeuren automatisch na een vatting door de politie in de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG).
Hits
Een hit betekent dat er een overeenstemming (match) is met een internationaal gesignaleerde entiteit waarvoor een maatregel werd gevraagd. De entiteit die de 'match' heeft vastgesteld, kan de maatregel al dan niet hebben genomen.
-
Belgische hits op buitenlandse internationale signaleringen
2018 2019 2020 2021 2022 Schengen Information System (SIS) 8830 11 738 8691 8093 10 074 -
Buitenlandse hits op Belgische internationale signaleringen
2018 2019 2020 2021 2022 Schengen Information System (SIS) 6056 7370 4573 4956 3946
Primeur op de luchthaven: ‘hit’ dankzij vingerafdruk
Dankzij de goede samenwerking tussen de Luchtvaartpolitie van Brussel-Nationaal (LPA BruNat) en de collega's van het Single Point of Operational Contact (SPOC) konden onze politiemensen op de luchthaven een ongeziene situatie optimaal aanpakken en een verdachte aanhouden.
In november 2022 slaagde de politie erin een persoon op te sporen en aan te houden aan de hand van zijn vingerafdrukken. Een primeur voor de luchthaven van Zaventem! Bij zijn aankomst in België werd deze persoon gecontroleerd omdat hij van buiten de Schengenruimte kwam. Daarbij gaat de politie na of de persoon bekend is in de Belgische en internationale politionele gegevensbanken, meer bepaald het Schengeninformatiesysteem (SIS) en Interpol. Uit de controle van zijn identiteit kwam niets verdachts naar voren. In bepaalde omstandigheden kunnen de vingerafdrukken van de persoon echter ook worden vergeleken met de vingerafdrukken in de politionele gegevensbanken.
Toen gaf het systeem een positief resultaat: in het SIS was er een signalering met het oog op aanhouding. De Franse autoriteiten hadden tegen de persoon een aanhoudingsbevel uitgevaardigd. Dankzij de vergelijking van zijn vingerafdrukken kon de politie de verdachte aanhouden. Hij gebruikte immers een andere identiteit dan de identiteit opgegeven door de Franse autoriteiten.
Het SIS maakt het mogelijk om door de politie gezochte personen te signaleren op basis van hun identiteit met toevoeging van een foto of vingerafdrukken. Europese politiemensen kunnen een persoon dus zowel op basis van zijn identiteit als door vergelijking van zijn vingerafdrukken controleren. Zonder deze vingerafdrukvergelijking zou de verdachte door de mazen van het net zijn geglipt.
Vertaling
Om te voldoen aan de eisen van het internationale operationele berichtenverkeer op het gebied van talen beschikt het SPOC over een sectie Vertaling die binnen de vooropgestelde termijnen de berichten met een operationeel karakter vertaalt (d.w.z. dat ze gelinkt zijn aan een dossier van gerechtelijke of bestuurlijke politie). De berichten worden voornamelijk via het Schengeninformatiesysteem, Interpol, Europol en de verbindingsofficieren verstuurd door zowel Belgische als buitenlandse politiediensten.
2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
---|---|---|---|---|---|
Uitgevoerde vertalingen* | 15 284 | 13 774 | 11 718 | 10 591 | 9922 |
FLASH-dossiers** | 33,5% | 34% | 37% | 41,5% | 44,5% |
* Bijna alle vertalingen hebben betrekking op operationele dossiers.
** Vertalingen van FLASH-dossiers zijn binnen het uur te behandelen.
SIS Recast in de steigers: efficiëntiewinst centraal in uitbreiding Schengeninformatiesysteem (SIS)
Een upgrade of ‘recast’ van het Schengeninformatiesysteem (SIS) voor internationale signaleringen moet politiediensten in staat stellen om in operationele dossiers met een internationale dimensie nog meer successen te boeken.
Politiediensten zullen een bredere waaier van ‘entiteiten’ in het SIS kunnen signaleren, d.w.z. naast personen en voertuigen ook IT-toestellen (laptops, smartphones enz.), industriële uitrusting, scheepsmotoren enz.
Voorts krijgt het SIS bijkomende functionaliteiten. En bovenop de landelijke politiediensten zullen meer autoriteiten toegang krijgen tot de gegevensbank, waaronder Europol, Eurojust, Frontex, de Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen en bepaalde diensten van de Dienst voor Inschrijvingen van Voertuigen (de diensten die instaan voor de inschrijving van o.a. de personenwagens hadden al toegang).
Met het oog op de inwerkingtreding van SIS Recast (in maart 2023) heeft de Directie van de internationale politiesamenwerking (CGI) het afgelopen jaar diverse initiatieven genomen. In oktober 2022 zijn 16 opleiders via het train-de-trainerprincipe gevormd. De referentiebrochure voor internationale signaleringen kreeg een grondige update in het licht van SIS Recast. Om te anticiperen op de vragen van eindgebruikers over het vernieuwde Schengeninformatiesysteem werd een FAQ online geplaatst.
SIRENE voor bijkomende informatie
SIRENE staat voor Supplementary Information Request at the National Entries.
Elk land dat het Schengen Information System gebruikt, heeft een SIRENE-bureau dat instaat voor de internationale signaleringen (alerts). Dit gaat van hun validatie tot het aanreiken van bijkomende informatie over die signaleringen.
2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
---|---|---|---|---|
Verstuurde formulieren door SIRENE-België | 15 349 | 12 927 | 35 428 | 16 338 |
Ontvangen formulieren door SIRENE-België | 42 267 | 52 328 | 58 531 | 38 191 |
Totaal behandelde formulieren | 57 616 | 65 255 | 93 959 | 54 529 |
Informatie-uitwisseling en de sleutelrol van de arrondissementen
Op het vlak van operationeel informatiebeheer vervult het arrondissementele niveau een sleutelrol dankzij de communicatie- en informatiediensten van het arrondissement (SICAD's). Een SICAD verenigt enerzijds het provinciale communicatie- en informatiecentrum (CIC) waar noodoproepen binnenkomen en worden behandeld en, anderzijds, de arrondissementele informatiekruispunten (AIK's).
Noodoproepen
De noodoproepen van de bevolking via de nummers 101 of 112 (inclusief doorgeschakelde oproepen van de 100/112 en oproepen van bepaalde alarmen en de Nationale Bank) worden beantwoord in de communicatie- en informatiecentra (CIC's).
Niet-dringende oproepen zijn alle andere ontvangen oproepen, bijvoorbeeld die van een zone van de Lokale Politie of van een takelaar die rechtstreeks naar een dispatcher van een CIC belt via het nummer van zijn werkstation.
In 2022 steeg het aantal oproepen naar de CIC's met 200 000 ten opzichte van de covidjaren 2020 en 2021. Dit stemt dus overeen met de 3 miljoen oproepen per jaar uit de precovidperiode.
Dringend | Niet-dringend | Totaal | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
West-Vlaanderen | 212 201 | 190 012 | 191 482 | 209 493 | 12 580 | 11 770 | 12 190 | 12 435 | 224 781 | 201 782 | 203 675 | 221 928 |
Oost-Vlaanderen | 250 749 | 235 004 | 242 036 | 268 807 | 10 558 | 10 468 | 11 159 | 11 237 | 261 307 | 245 472 | 253 195 | 280 044 |
Antwerpen | 317 192 | 281 660 | 295 843 | 359 552 | 98 787 | 80 043 | 81 224 | 78 899 | 415 979 | 361 703 | 377 067 | 408 451 |
Limburg | 161 673 | 149 429 | 148 504 | 153 823 | 16 506 | 12 461 | 12 570 | 12 406 | 178 179 | 161 890 | 161 074 | 166 229 |
Vlaams-Brabant* | 183 194 | 164 024 | 165 060 | 183 742 | 18 680 | 16 266 | 15 367 | 15 775 | 201 874 | 180 290 | 180 427 | 199 517 |
Brussel | 443 932 | 361 199 | 355 798 | 391 416 | 35 312 | 32 939 | 38 457 | 43 681 | 479 244 | 394 138 | 394 255 | 435 097 |
Waals-Brabant | 82 922 | 74 978 | 71 566 | 82 993 | 18 766 | 19 083 | 16 533 | 18 322 | 101 688 | 94 061 | 88 099 | 101 315 |
Henegouwen | 462 495 | 412 056 | 375 611 | 400 057 | 16 374 | 16 029 | 16 816 | 17 413 | 478 869 | 428 085 | 392 427 | 417 470 |
Namen | 155 594 | 146 443 | 141 676 | 146 706 | 15 493 | 14 676 | 14 616 | 14 783 | 171 087 | 161 119 | 156 292 | 161 489 |
Luik* | 365 564 | 341 041 | 347 208 | 350 561 | 77 912 | 79 362 | 81 946 | 77 486 | 443 476 | 420 403 | 429 154 | 428 047 |
Luxemburg | 69 415 | 66 382 | 61 622 | 64 838 | 19 541 | 17 957 | 17 197 | 17 148 | 88 956 | 84 339 | 78 819 | 81 986 |
Totaal | 2 704 931 | 2 422 228 | 2 396 409 | 2 611 988 | 340 509 | 311 054 | 318 075 | 289 585 | 3 045 440 | 2 733 282 | 2 714 484 | 2 901 573 |
* De noodoproepen voor de arrondissementen Halle/Vilvoorde en Eupen – die niet over een eigen CIC beschikken – komen toe in respectievelijk het CIC Leuven (verantwoordelijk voor heel Vlaams-Brabant) en het CIC Luik (verantwoordelijk voor de arrondissementen Luik en Eupen).

Astrid User Days zijn een succes!
Na twee jaar afwezigheid kwamen de specialisten van de hulp- en openbare veiligheidsdiensten weer bij elkaar op 18 en 19 mei in Louvexpo in La Louvière voor de 'Astrid User Days' editie 2022. ASTRID is de telecomoperator waarvan de hulp- en veiligheidsdiensten gebruikmaken.
Een zestigtal exposanten uit heel Europa toonden er de nieuwe technologische ontwikkelingen op het vlak van kritieke communicatie, dispatching, geolokalisatie enz.
De Federale Politie en de lokale politiezone van La Louvière waren aanwezig met verschillende voertuigen en tools om te ontdekken. Er was ook een rekruteringsstand voor wie geïnteresseerd is in een loopbaan bij de politie. De bezoekers konden in het bijzonder de audioaccessoires van een motorfiets van de Wegpolitie ontdekken alsook de radiosimulatietool TETRAsim – een onlinetrainingstool om TETRA-radio's te leren bedienen (TETRA is een in Europa ontwikkelde norm voor de digitale radiocommunicatie van spraak en gegevens) –, het systeem van tijdelijke vaste Argos-camera's en het systeem voor automatische nummerplaatherkenning (ANPR).
Stalkingalarm: politie ter plaatse bij één druk op de knop
Op 14 maart 2022 stelde minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing Annelies Verlinden samen met minister van Justitie Vincent Van Quickenborne in Oudenaarde het stalkingalarm voor, een kostbare tool in de strijd tegen seksueel en intrafamiliaal geweld. Het gaat om een knop die via Bluetooth verbonden is met de app 112 op de smartphone van het slachtoffer. Met één druk op deze knop wordt de dispatching van de politie in het arrondissementele communicatie- en informatiecentrum (CIC) rechtstreeks verwittigd. De 101 kan het slachtoffer dan onmiddellijk identificeren, geolokaliseren en snel een patrouille ter plaatse sturen.
Voor de Federale Politie, die de communicatie- en informatiecentra (CIC's) – verantwoordelijk voor de dispatching – coördineert, is de deelname aan dit project een prioriteit gezien de meerwaarde in de strijd tegen seksueel en intrafamiliaal geweld.
De eerste proefprojecten in Oost- en West-Vlaanderen waren een succes. Op termijn zal het stalkingalarm in heel het land worden uitgerold.
Bescherming van persoonsgegevens
In 2022 heeft de Federale Politie verschillende acties ondernomen om de veiligheid en de bescherming van persoonsgegevens te waarborgen.
De dienst Information Security & Privacy Office van het Commissariaat-generaal (CG/ISPO) heeft onder andere:
- meegewerkt aan de analyse en uitvoering van voorstellen tot wets- en normatieve aanpassingen (gegevensbeschermingswet, wet op het politieambt, wet op de geïntegreerde politie, koninklijke besluiten en richtlijnen enz.) om te voldoen aan de regelgeving rond gegevensbescherming (16 ontwerpteksten van wet-/regelgeving);
- steun geboden bij 32 adviezen van het Controleorgaan op de politionele informatie (COC);
- de opvolging verzekerd van de aanvragen voor onrechtstreekse toegang tot de politionele gegevensbanken via het COC (24 dossiers waarbij CG/ISPO betrokken was) en voorafgaande analyses uitgevoerd voor een eventuele hervorming van de onrechtstreekse toegang;
- steun geboden bij 10 veiligheidsincidenten en data breaches;
- het informatieveiligheidsbeleid uitgestippeld door het algemene kader en de leidende principes ter zake voor de Geïntegreerde Politie te beschrijven.
RegPol, het register voor alle verwerkingen van de Geïntegreerde Politie, wordt nog steeds actief aangevuld en bevatte op 31 december 2022 meer dan 6812 geregistreerde verwerkingen waaronder 1027 verwerkingen (15%) van de Federale Politie.
